| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,640 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,412 |
بررسی و مقایسه‌ی نظریه‌ی صدق و توجیه معرفت و جایگاه خدا در آن در نظام معرفت‌شناختی فیلسوفان صدرایی و دکارتی | ||
| فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 47، شهریور 1392، صفحه 53-74 اصل مقاله (263.7 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jrt.2013.2456 | ||
| نویسندگان | ||
| قاسم کاکایی1؛ حسن رهبر* 2 | ||
| 1استاد دانشگاه شیراز | ||
| 2دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه ایلام | ||
| چکیده | ||
| فیلسوفان حکمت متعالیه از میان نظریه‌های صدق، به مطابقت معتقدند. آنان گزاره‌ای را صادق می‌شمارند که با عالم واقع، اعم از ذهن و عین، و به عبارتی با نفس الامر مطابق باشد. در میان فیلسوفان دکارتی، تنها اسپینوزا از نظریه‌ی مطابقت دفاع می‌کند و سایر دکارتیان ملاک صدق را وضوح و تمایز می‌دانند. در باب توجیه معرفت، معرفت‌شناسان نظریه‌های توجیه را در دو قالب درون‌گرایی و برون‌گرایی تقسیم می‌کنند. فیلسوفان صدرایی و دکارتی، هر دو به درون‌گرایی معتقدند، با این تفاوت که صدراییان صرفاً از نظریه‌ی مبناگرایی، چونان ملاک توجیه نام می‌برند. با تمام این اوصاف، فیلسوفان دکارتی از جایگاه والای خدا در توجیه و صدق معرفت نام می‌برند و فیلسوفان حکمت متعالیه نیز نقش برجسته‌ای را در معرفت‌شناسی خویش برای خداوند قائل هستند. چنان‌که دکارت وجود خداوند و فریبکار نبودن او را ملاک توجیه معرفت می‌داند و ملاصدرا نیز الهام و اشراق خداوند را یقینی‌ترینِ معارف انسان می‌داند. نویسندگان در این مقاله تلاش دارند تا نظریه‌ی صدق و توجیه معرفت را در معرفت‌شناسیِ این دو گروه از فیلسوفان، با نگاه مقایسه‌ای، تبیین و تشریح نمایند و وجوه اختلاف و اشتراک آنان را نمایان سازند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| 1. نظریه صدق؛ 2. نظریه توجیه؛ 3. فیلسوفان صدرایی؛ 4. فیلسوفان دکارتی | ||
| مراجع | ||
|
1. ابن سینا، حسین ابن عبداللّه، (1404ق)، الشفاء (الالهیّات)، به تصحیح سعید زاید، قم: مکتبه آیه اللّه المرعشی. 2. الفارابی، ابو نصر، (1405ق)، الجمع بین الرأی الحکیمین، چاپ دوّم، تهران: انتشارات الزّهراء. 3. بریه، امیل، (1385)، تاریخ فلسفه قرن هفدهم، ترجمه‌ی اسماعیل سعادت، تهران: انتشارات هرمس. 4. پولاک، جان... [و دیگران]، (1386)، نظریه‌های امروزی شناخت، ترجمه‌ی علی حقّی، چاپ دوّم، قم: مؤسسه بوستان کتاب. 5. دکارت، رنه، (1369)، تأملات در فلسفه‌ی اولی، ترجمه‌ی احمد احمدی، چاپ دوّم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 6. .........، (1384)، اعتراضات و پاسخ‌ها، ترجمه‌ی علی موسائی افضلی، تهران: انتشارت علمی فرهنگی. 7. ........، (1364) اصول فلسفه، ترجمه‌ی منوچهر صانعی دره‌بیدی، تهران: انتشارات آگاه. 8. راسل، برتراند، (1382)، شرح انتقادی فلسفه‌ی لایب نیتس، ترجمه‌ی ایرج قانونی، تهران: انتشارات نشر نی. 9. سبزواری، مولی هادی، (1369 -1379)، شرح منظومه، پنج جلدی، تصحیح حسن زاده آملی و تحقیق مسعود طالبی، تهران: نشر ناب. 10. صدر المتألهین، محمد ابن ابراهیم، (1362)، اللمعات المشرقیّة فی فنون المنطقیّة. تصحیح دکتر مشکاة الدینی، تهران: انتشارات آگاه. 11. .......، (1981م)، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیّة الاربعة، چاپ چهارم، بیروت: دار الاحیاء التّراث. 12. طباطبایی، محمدحسین، (1384)، نهایه الحکمه، ترجمه‌ی علی شیروانی، جلد سوّم، چاپ ششم، قم: انتشارات بوستان کتاب. 13. ........، (1383)، نهایه الحکمه، ترجمه‌ی علی شیروانی، جلد اوّل، چاپ ششم، تهران: انتشارات الزهراء. 14. عارفی، عباس، (1379)، «چالشی در بدیهیات»، مجله ذهن، ش 4، صص 3 . 58. 15. کاپلستون، فردریک، (1380)، تاریخ فلسفه: از دکارت تا لایب نیتس، ترجمه‌ی غلامرضا اعوانی، جلد چهارم، تهران: انتشارات سروش و شرکت انتشارات علمی فرهنگی. 16. لایب نیتس، گتفرید ویلهلم، (1381)، گفتار در مابعدالطبیعة و نوشتارهای مربوط به آن، ترجمه‌ی ابراهیم دادجو، تهران: انتشارات حکمت. 17. مطهری، مرتضی، (1369)، شرح مبسوط منظومه، چاپ ششم، تهران: انتشارات حکمت. 18. مظفّر، محمدرضا، (1378)، المنطق، ترجمه‌ی علی شیروانی. جلد اوّل، چاپ هشتم، قم: مؤسسه انتشارات دارالعلم. 19. هاملین، دیوید. و، (1374)، تاریخ معرفت‌شناسی، ترجمه‌ی شاپور اعتماد، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 20. یاسپرس، کارل،(1375)،اسپینوزا (فلسفه، الاهیات، سیاست), ترجمه محمّدحسن لطفی،انتشارات طرح نو. 21. Floistad, Guttorm and Other, (1994), Spinoza on Knowledge and the Human Mind, Edited by: Yirmiyahu Yovel, New York: Koln: E. J. Brill.
22. Jolley, Nicholas, (1998), The Light of the Soul: Theories of Ideas in Leibniz, Malbranche and Descartes, New york: Oxford University Press.
23. Lehrer, keith, (1992), Theory of Knowledge, London: Rutledge.
24. Lennon, M. Thomas, (2008), The Plain Truth Descartes, Huet and Skepticism, Leiden, Boston: Brill.
25. Newman, Lex, (2010), Descartes Epistemology, first published 1997, revision Tue Jul 20, 2010.
26. Scruton, Roger, (2002), A Short History of Modern Philosophy, London and New York: Rutledge.
27. Spinoza, Benedict, (1994), A Spinoza Reader: the Ethics and other Works. Edited and Translated by Edwin Curley, Princeton University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,802 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,227 |
||