| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 859 |
| تعداد مقالات | 7,631 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,515,228 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,637,809 |
هدف‌های درس تاریخ بر اساس رویکردی اسلامی در فلسفه‌ی برنامه‌ی درسی | ||
| پژوهش‌های برنامه درسی | ||
| مقاله 5، دوره 1، شماره 1، شهریور 1390، صفحه 111-138 اصل مقاله (194.2 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jcr.2012.245 | ||
| نویسندگان | ||
| خسرو باقری1؛ نرگس سجادیه2 | ||
| 1استاد دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری فلسفه‌ی تعلیم و تربیت دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| درس تاریخ، از دیرباز در برنامه‌ی درسی راهنمایی و متوسطه قرار داشته و تدریس آن متاثر از پیش فرض‌های فلسفی مختلف و متمایزی متأثر بوده است. این پیش فرض‌ها، که از سویی بر اساس رویکردهای مختلف به ماهیت تاریخ و از سوی دیگر بر مبنای نوع نگرش به آدمی شکل می‌گیرند، برنامه‌ی درسی تاریخ را تحت تاثیر قرار می‌دهند. در این نوشتار، بر اساس رویکردی اسلامی در فلسفه‌ی برنامه‌ی درسی، پس از بررسی پیش فرض‌های موجود در این دو بخش، نوعی سازه گرایی واقع گرایانه به عنوان پیش فرض معرفت شناختی و نیز عامل در نظر گرفتن آدمی به عنوان پیش فرض انسان شناختی، اتخاذ می‌شود و بر این اساس آنها و نیز با نگاه به هدف اساسی تربیت در اسلام، هدف‌های درس تاریخ استنباط و بیان می‌گردند. روش کار در این مطالعه، نوعی تحلیل پیش رونده است، که در آن، ابتدا مفاهیم بنیادی و پیش فرض‌های فلسفی مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرند، سپس بر اساس این تحلیل و نیز با توجه به هدف نهایی تربیت، اهداف استنباط می‌گردند. در مورد درس تاریخ، دو هدف مطرح است: 1) دستیابی به دانش و بینش تاریخی و 2) افزایش قابلیت مداخله‌ی موثر اجتماعی. در ذیل هر یک از این دو هدف، هدف‌های واسطی ویژه‌ای تکوین می‌یابند. هدف‌های واسطی تحقق بخش هدف نخست، شامل جنبه‌های شناختی و بینشی زیر است: 1) آشنایی با واقعیت‌های تاریخی، 2) آگاهی در مورد تبیین‌های مختلف از واقعه‌های تاریخی و 3) آشنایی با بینش اسلامی در مورد فلسفه‌ی تاریخ. هدف نخست، شامل سه هدف واسطی مربوط به جنبه‌ی روشی نیز می‌گردد: 1) بررسی اسناد تاریخی، 2) بازپردازی واقعه‌ی تاریخی و 3) داوری در مورد امور تاریخی. هدف‌های واسطی تحقق بخش هدف دوم نیز شامل 1) اهتمام نسبت به نگاه تاریخی به مسایل و 2) توانایی تعمیم محدود و سنجیده‌ی منطق حوادث گذشته به آینده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پیش فرض فلسفی؛ رویکرد؛ واقع گرایی سازه گرا؛ درس تاریخ | ||
| مراجع | ||
|
الف. فارسی باقری، خسرو. (1366). بررسی اندیشه‌های مهم تربیتی جان دیوئی. نشریه‌‌ی علوم تربیتی دانشگاه تهران، 10 (1-2): 107-93. باقری، خسرو. (1380). مقدمه‌ای بر فلسفه‌ی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی. موسسه‌ی پژوهش و برنامه ریزی درسی، وزارت آموزش و پرورش. زیبا کلام مفرد، فاطمه. (1382). فلسفه‌ی تاریخ؛ بررسی نقش آن در تدریس تاریخ با معرفی اندیشه‌های کالینگوود. تهران: مرکز نشر پردیس تفرش. زیبا کلام مفرد، فاطمه. (1378). سیر اندیشه‌ی فلسفی در غرب. تهران: دانشگاه تهران. صدر، محمدباقر. (بی تا). تفسیر موضوعی سنت‌های تاریخ در قرآن. ترجمه‌ی جمال موسوی اصفهانی، قم: اسلامی. فورد، هنری. (1382). پایان تاریخ، درآمدی بر فلسفه‌ی تاریخ. مولف: مایکل استنفورد، ترجمه‌ی احمد گل محمدی. کالینگوود، آر. جی. (1385). مفهوم کلی تاریخ. ترجمه‌ی علی اکبر مهدیان، تهران: اختران. والش، دبلیو، اچ. (1363). مقدمه‌ای بر فلسفه‌ی تاریخ. ترجمه‌ی ضیا الدین علایی طباطبایی، تهران: امیرکبیر. ب. انگلیسی Ankersmit, F. R. & Kelner, Hans (eds.) (1995). A New Philosophy of History. London and Chicago: Reaktion Books/University of Chicago Press.
Connelly, James. (2004). ‘A Thing of the Past?’, in Sweet, William (ed.), The Philosophy of History: A Re-Examination. Canada: Ashgate.
Desautels, J. & Larochelle, M. (1990). ‘A Constructivist Pedagogical Strategy: The Epistemological Disturbance (Experiment and Preliminary Results) in D. E. Herget (ed.) More History and Philosophy of Science in Science Teaching. Tallahassee, Florida State University.
Jenkins, Keith. (1995). On ‘What is History’. London: Routledge.
Jenkins, Keith. (1999). Why History? Ethics and Postmodernity. London: Routledge.
Leslie Armour. (2004). ‘Speculative versus Critical Philosophy of History’. in Sweet, William (ed.), The Philosophy of History: A Re-Examination, Canada: Ashgate.
Martin, Rex. (1977). Historical Explanation: Re-enactment and Practical Inference. Ithaca, NY: Cornell University Press.
Munslow, Alun. (2001). Book Review. Available at www.ihr.edu
Munslow, A. (1997). Deconstructing History. London: Routledge.
Pompa, Leon. (1998). Philosophy of History. in Nicholas Bunnin & E.P. Tsui-James (ed.), The Blackwell Companion to Philosophy. U.S.A, Blackwell Publisher
Singer, Peter. (1986). Hegel. London: Oxford.
Stueber, Karsten. (2004). Agency and Objectivity of Historical Narratives, in Sweet, William (ed.), The Philosophy of History: A Re-Examination, Canada: Ashgate.
Sweet, William. (2004). The Philosophy of History: A Re-Examination. Canada: Ashgate.
Von Glasersfeld, E. (1993). `Questions and Answers about Radical Constructivism’,
Von Glasersfeld, E. (1989). “Cognition, Construction of Knowledge and Teaching,” Synthese 80: 121-140, Netherlands: Kluwer.
Walsh, W. H. (1967). An Introduction to the Philosophy of History. London: Hutchinson.
White, Hayden. (1978). Topics of Discourse: Essays in Cultural Criticism. Baltimore: Johns Hopkins Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,075 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,125 |
||