| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 852 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,420,776 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,583,412 |
بررسی سیر تحوّل تاریخی تصویرگری در بازنویسی‌ها و بازآفرینی‌های داستان خاله سوسکه | ||
| مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 7، دوره 6، شماره 1، آبان 1394، صفحه 175-204 اصل مقاله (359.82 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jcls.2015.2008 | ||
| نویسندگان | ||
| مسیح ذکاوت؛ زهرا ناظمی* | ||
| دانشگاه جهرم | ||
| چکیده | ||
| این مقاله به بررسی سیر تحوّل تاریخی تصویرگری بازنویسی‌ها و بازآفرینی‌های داستان خاله سوسکه می‌پردازد. در این پژوهش، تمام نسخه‌های مصور در دسترس خاله سوسکه از چاپ‌های سنگی سده‌ی پیشین تا نسخه‌های اخیر بررسی می‌شوند. این پژوهش کیفی از شیوه‌ی تحلیل محتوا بهره می‌گیرد، و در آن قاب تصویر به عنوان واحد تحلیل برگزیده می‌شود. در تحلیل تصویرگری کتاب‌ها، از مفهوم «بیننده‌ی نهفته» تصاویر که خود اقتباسی است از مفهوم «خواننده‌ی نهفته» بهره گرفته می‌شود. پس از تحلیل محتوا و بیان ویژگی‌های تصاویر هر کتاب، بیینده‌ی نهفته آن مشخص می‌شود. نتیجه روشن می‌کند که رابطه‌ی بین بیننده‌ی نهفته و بیننده‌ی واقعی رابطه‌ای ثابت و یک‌سویه نیست. به دیگر بیان، هر چند بیننده‌ی نهفته، سوژه‌ی نهفته‌ای است که تصاویرْ پیش‌فرض قرار می‌دهند، اما این بدین معنا نیست که چنین سوژه‌ای پیش ساخته، کامل و تثبیت شده است. بر عکس، این خودِ تصاویر هستند که با القای ایدئولوژی، موقعیت سوژه‌ای ویژه‌ای را به بیننده تحمیل می‌کنند. به دیگر بیان، تصاویر نیز به نوبه‌ی خود سوژه‌ی بیننده را فراخوانده و می‌سازند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خواننده/بیننده‌ی نهفته؛ تصویرگری؛ خاله سوسکه | ||
| مراجع | ||
|
احسان، هما. (۱۳۵۶). خاله سوسکه. با همکاری زهرا سیدعرب، به‌تصویرگری مهنوش مشیری، تهران: سروش. اکرمی، جمال‌الدین. (۱۳۸۱). «پنج گفتار در تصویرگری شعر کودک». کتاب ماه کودک و نوجوان، صص ۵۸-۶۷. آقاخانی، سیروس. (۱۳۸۴ و ۱۳۸۵). «همنشینی ادراک و احساس: به مناسبت چاپ کتاب خاله‌سوسکه کجا میری؟ در ژاپن». کتاب ماه کودک و نوجوان، صص۱۸۲ و ۱۸۳. آل‌احمد، جلال. (۱۳۴۳). غرب‌زدگی. تهران: رواق. پاشایی، روشنک. (۱۳۹۳). «عاملیت در خاله‌سوسکه و پری چه کسی را با خود برد؟». دست‌یافتنی در http://pazhuheshnameh.ir/1393/08/5 بازیابی ۴/ ۹/ ۱۳۹۳. پورگیو، فریده و مسیح ذکاوت. (۱۳۸۹). «بررسی نقش‌های جنسیتی در خاله‌سوسکه». مطالعات ادبیات کودک، س۱، ش۲، صص ۲۷-۴۳. تجارتچی، جعفر. (۱۳۴۱). قصه‌ی خاله‌سوسکه و آقا موشه. تهران: نیل. چمبرز، ایدن. (۱۳۸۷). «خواننده‌ی درون کتاب». در دیگرخوانی‌های ناگزیر؛ رویکردهای نقد ونظریه‌ی ادبیات کودک، به‌کوشش مرتضی خسرونژاد، ترجمه‌ی طاهره آدینه‌پور، صص ۱۱۵-۱۵۲. حجازی، بنفشه. (۱۳۷۴). ادبیات کودک و نوجوان: ویژگی‌ها و جنبه‌ها. تهران: روشنگران. خسرونژاد، مرتضی. (۱۳۸۳). معصومیت و تجربه؛ درآمدی بر فلسفه ادبیات کودک. تهران: مرکز. رسام ارژنگی، عباس. (۱۳۲۰). خاله‌سوسکه و آقا موشه. تهران: حسن. سالزبری، مارتین. (۱۳۸۷). تصویرگری کودک؛ خلق تصویر برای کتاب. ترجمه‌ی ش‍ق‍ایق ق‍ن‍ده‍اری، تهران: ک‍ان‍ون پ‍رورش ف‍ک‍ری کودکان و ن‍وج‍وان‍ان. سیدآبادی، علی‌اصغر. (۱۳۸۸). خاله‌سوسکه با کی ازدواج کرد؟. به‌تصویرگری علیرضا گلدوزیان، تهران: نظر. شعبانی، اسدالله. (۱۳۷۷). عروسی خاله‌سوسکه. به‌تصویرگری افسانه جابری، تهران: خانه ادبیات. ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ب‍ن م‍لا م‍ح‍م‍دح‍س‍ن‌ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ب‍ن م‍لا م‍ح‍م‍دح‍س‍ن. (۱۳۰۷ ه.ق). خاله‌سوسکه. بی‌جا. علی‌بیگی، رضوان. (۱۳۹۰). «بررسی و معرفی نسخه‌ی مصور چاپ سنگی خاله‌سوسکه». نشریه‌ی هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، ش ۴۷، صص ۶۷-۷۴. قاسم‌نیا، شکوه. (۱۳۷۹). خاله‌سوسکه و آقاموشه. به‌تصویرگری غلامعلی مکتبی، تهران: کتاب‌های بنفشه. قاضی سعیدی خوانساری، میرزا آقا. (۱۳۵۵ ه.ق، ۱۳۱۵ ه.ش). خاله‌سوسکه. بی‌جا: مطبعه‌ی خوانساری. قایینی، زهره. (۱۳۹۰). تصویرگری کتاب‌های کودکان؛ تاریخ‌ها، تعریف‌ها و گونه‌ها. تهران: مؤسسه‌ی فرهنگی هنری پژوهشی تاریخ ادبیات کودک. لسنیک-ابراشتاین، کارین. (۱۳۸۷). «تأملی در چیستی ادبیات کودک و کودکی». در دیگرخوانی‌های ناگزیر؛ رویکردهای نقد ونظریه‌ی ادبیات کودک، به‌کوشش مرتضی خسرونژاد، ترجمه‌ی طاهره آدینه‌پور، صص۲۹۱-۳۲۲. محمدی، محمدهادی و زهره قایینی. (۱۳۸۰). تاریخ ادبیات کودکان ایران؛ ادبیات کودکان دوره‌ی مشروطه. ج۳، تهران: چیستا. ــــــــــــــــــــ. (۱۳۸۰). تاریخ ادبیات کودکان ایران؛ ادبیات کودکان دوره‌ی مشروطه. ج۴، تهران: چیستا. ــــــــــــــــــــ. (۱۳۸۲). تاریخ ادبیات کودکان ایران؛ در روزگار نو۱۳۰۰ تا۱۳۴۰. ج۶، تهران: چیستا. ــــــــــــــــــــ. (۱۳۸۳). تاریخ ادبیات کودکان ایران؛ در روزگار نو۱۳۰۰ تا۱۳۴۰. ج۷، تهران: چیستا. مشرف آزاد تهرانی، محمود (م. آزاد). (۱۳۸۱). خاله‌سوسکه کجا میری؟. به‌تصویرگری مرتضیزاهدی. تهران: ماه‌ریز. مهتدی، فضل‌الله. (۱۳۸۵). افسانه‌های کهن ایرانی (قصه‌های صبحی). تهران: دیبا. ناصرزاده، هانا. (۱۳۸۳). «خاله‌سوسکه که بود و چه کرد؟؛ جامعه‌شناسی ادبیات شفاهی ایران». پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، ش۳۷، صص ۸۲-۸۵. نودلمن، پری. (۱۳۹۲). «بیننده‌ی نهفته؛ گمانه‌زنی‌هایی درباره‌ی آن‌چه کتاب‌های تصویری کودک از خوانندگان خود می‌خواهند انجام دهند و آن‌که از خوانندگان خود می‌خواهند باشند». ترجمه‌ی سمانه قاسمی و گلبو مهاجر، روشنان، س۱، ش۱۵، صص ۳۲-۴۹. وکیلیان، احمد. (۱۳۷۸). متل‌ها و افسانه‌های ایرانی. تهران: سروش. Chandler, Daniel. (2004). Semiotics. London: Routledge.
Hunt, Peter. (2006). Children’s Literature: Critical Concepts in Literary and Cultural Studies. 4 vols. London and New York: Routledge.
Iser, Wolfgang. (1978). The Act of Reading: A Theory of aesthetic Response. London and Henley: Routledge and Kegan Paul.
ــــــــــــــــــ (2001). “Interaction between Text and Reader”. The Norton Anthology of Theory and Criticism. Edited by Vincent B. Leitch et al. New York: Norton. 1673-1682.
Nikolajeva, Maria and Carole Scott. (2006). How Picturebooks Work. London and New York: Routledge.
Nikolajeva, Maria. (2008). “Illustration”. The Greenwood Encyclopedia of Folktales and Fairy Tales. Edited by Donald Haase. Westport and London: Greenwood Press, 1-3: 468-478.
Nodelman, Perry. (2000). “The Implied Viewer: Some Speculations about What Children’s Picture Books Invite Readers to Do and to Be”. CREArTA, 1(1): 23-43.
ــــــــــــــــــ (2004). “Picture Books and Illustration”. International Companion Encyclopedia of Children’s Literature. Edited by Peter Hunt. 2nd ed. London and New York: Routledge. P. 154-165.
ــــــــــــــــــ (2008). The Hidden Adult: Defining Children’s Literature. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
Sánchez-Eppler, Karen. (2011). “Childhood”. Keywords for Children’s Literature. Edited by Philip Nel, and Lisa Paul. New York and London: New York University Press. P. 35-41.
Šarić, Julia. (2005). “Children’s Literature, Children’s Culture, and Andrew O’Malley’s The Making of the Modern Child”. Pedagogy. 5(3): 500-509.
Vallone, Lynne. (2009). “Ideas of Difference in Children’s Literature”. The Cambridge Companion to Children’s Literature. Edited by M. O. Grenby and Andrea Immel. P. 174-189. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,523 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,303 |
||